ဘႀကီးသာဒြန္းဇံ

ဘႀကီးသာဒြန္းဇံ

ကိုခ်စ္ေဖတို႔ရြာ အနီးအနားရြာေတြမွာ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံဆို မသိတဲ့သူမရွိ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံဆိုလို႔
ရခိုင္လူမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး ဘႀကီးသာဒြန္းဇံရဲ့ အေမ အဘြားက ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြေပးတဲ့ နာ
မည္မ်ိဳးကို ႀကိဳက္လို႔တဲ့ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံကို ကိုခ်စ္ေဖစသိေတာ့ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံက အသက္
၅၀ ေက်ာ္ၿပီ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံဇနီး အရီးေဒၚစိန္ခ်ံဳနဲ႔ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံနဲ႔က ရြယ္တူ မတိမ္း မ
ယိမ္း။

၁၉၈၄ ခုနွစ္ေႏြရာသီမွာ ကိုခ်စ္ေဖက ဘႀကီးသာဒြန္းဇံတို႔ ရြာမွာရွိတဲ့ ဆန္စက္မွာအလုပ္သြား
လုပ္ရင္း ဘႀကီးသာဒြန္းဇံနဲ႔ ခင္မင္ရင္းနွီးခဲ့ရတာပါ။ ဘႀကီးရဲ့ လူပံုပမ္းက အသားညိဳညိဳ အရပ္
က ၆ေပခန္႔ ကိုယ္လံုးကိုယ္ထည္က ေထာင္ေထာင္ေမာင္းေမာင္း အသံႀကီးကလဲ အက်ယ္ႀကီး
အက်ႋၤကလဲ တခါမွမ၀တ္ ကိုခ်စ္ေဖက ဘႀကီးအက်ႋၤကသိပ္ေကာင္းတာပဲ ကၽြန္႔ေတာ့္ကို ခဏ
ေလာက္ငွါးပါလားလို႔ အျမဲေနာက္ေနၾက။ ဘႀကီးက ေဆာင္းတြင္းဖက္လဲ ေစာင္သာျခံဳရင္ ျခံဳ
မယ္ အက်ႌ၀တ္တာ တခါလားပဲ ျမင္ဘူးပါတယ္ ငယ္ငယ္ထဲက အဲ့ဒီလိုပဲ မ၀တ္ဘူး တဲ့ ဖ်ားလဲ
တခါမွ မဖ်ားဘူးတဲ့ အက်ႋီတခါ၀တ္ေတာ့ ထူးဆန္းေနရေသးတယ္။ မီးဖိုနားမွာလဲ အျမဲတမ္း
ေခၽြးတလံုးလံုးနဲ႔ ခ်က္ျပဳတ္ေနတတ္သူ ဘႀကီးနဲ႔ ဇနီးမွာ သားသမီး အရင္းက ၁၂ ေယာက္ ေမြး
စားသားက ၂ ေယာက္ စုစုေပါင္း ၁၄ ေယာက္။ အႀကီးေတြက အိမ္ေထာင္က်လို႔ေျမးေတြ
ေတာင္ အေတာ္ႀကီးၿပီ။

ဘႀကီးရဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းက ဆန္စက္ကို စပါးလာႀကိတ္ခြဲတဲ့ သူေတြကို အစားအ
ေသာက္ခ်က္ျပဳတ္ေရာင္းခ်တာနဲ႔ မိဘလုပ္ငုတ္လယ္လုပ္ငန္းပါ။ ကိုခ်စ္ေဖတို႔ရဲ့ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚ
ကလဲ သားငါးပုဇြန္ကလဲေပါ အစားအေသာက္ကလဲ မရွားေတာ့ သားသမီးေတြကို အမ်ားႀကီး
ေမြးထားနိုင္တဲ့အျပင္ ရြာထဲက မိဘမရွိေတာ့တဲ့ ေယာက္က်ားေလး ၂ ေယာက္ကိုလဲ ေခၚေမြး
ထားေသး၊ ဘႀကီးက အဲ့ဒီလို သူ႔သားသမီးေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔ တန္းတူ သား ၂ ေယာက္ကို ေမြး
ထား ေကၽြးထားနိုင္တာကိုလဲ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ “ငါ့သားႀကီးဘယ္သူ ခု ေအာက္အရပ္သြားရင္း
အိမ္ေထာင္က်ေနတာေလ ငါသြားလို႔ကေတာ့ကြာ ပင္လယ္ငါးခူကို ကိုယ္တိုင္ေထာင္ ငါးဆုပ္
လုပ္ၿပီး မက်ည္းရည္နဲ႔ ခ်ည္ရည္ဟင္းခ်က္ ပုဇြန္တုုတ္နဲ႔ တ၀စားလာခဲ့တာပဲကြာ” ဆိုတာမ်ိဳး အစားအေသာက္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာတတ္ၿပီး ကိုယ္တိုင္လဲ စားသလို အျခားသူမ်ားကိုလဲ စားေစခ်င္ ေသာက္ေစခ်င္တဲ့ ေစတနာရွိသူပါ။ တရြာလံုးကလဲ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံ အမ်ိဳးေတြလို
လိုခ်ည္းပါပဲ။ ဘႀကီးက သားသမီး ၁၄ ေယာက္။ ဘႀကီးရဲ့ ညီမအလတ္ ေဒၚခင္သန္းေရႊက က
သားသမီး ၈ ေယာက္။ အငယ္ဆံုး ေဒၚလွသက္နွင္းက ရ ေယာက္။ သားသမီးေတြ ေျမးေတြနဲ႔
ဆိုေတာ့ တရြာလံုးက အမ်ိဳးလိုလိုခ်ည္းေပါ့ဗ်ာ။

ဘႀကီးသာဒြန္းဇံ ရြာထိပ္က ဆန္စက္ကို အိမ္ကေန ထြက္လာၿပီဆိုကတည္းက ဓါတ္တိုင္ နွစ္
တိုင္ အကြာေလာက္ ကတည္းက အသံစႀကားရပါတယ္။ အသံကလဲ က်ယ္ အသံၾသဇာလဲရွိ
ဆိုသလိုပါ။ လူေကာင္ကလည္းႀကီး အစားအေသာက္ကလဲ ၀က္သားအမဲသား တခါခ်က္ရင္ သံုးပိႆာ ေလးပိႆာဆိုတာ အနည္းဆံုး။ ခ်က္ရင္းနဲ႔ ျမည္းတာက ငါးဆယ္သားေလာက္
ကုန္တာပါ သူကိုယ္တိုင္လဲ ျမည္းသလို လမ္းသြားလမ္းလာ ျဖတ္သြားသူေတြကို “ေဟ့..ကို
ဘယ္သူ..မဘယ္၀ါ ဘယ္က ျပန္လာၾကတာတုန္း ဘယ္သြားမလိုတုန္း ဟင္းက်က္ခါနီးျပီ ထမင္းစားၿပီးမွ ဆက္သြားပါလား” ဆိုတာမ်ိဳးေျပာတတ္သူပါ ေျပာရုံတင္မက ခု “ က်ေနာ္
ခ်က္ထားတဲ့ ဟင္းေလးေတာ့ နည္းနည္းျမည္းသြားဦး” ဆိုၿပီး ဟင္းကို အတင္းေကၽြးတတ္
ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူဟင္းခ်က္ရင္ ငါးဆယ္သားက အျမည္းအတြက္ ထည့္ခ်က္ထား
တယ္ တဲ့။

ကိုခ်စ္ေဖနဲ႔လဲ သိခါစ သူ႔အိမ္မွာ လယ္ထဲက ရတဲ့ လင္းေျမြကို စြပ္ျပဳတ္လုပ္ အသားကို ျပန္
သုတ္စားဖို႔ စြပ္ျပဳတ္ျပဳတ္ထားခ်ိန္ ကိုခ်စ္ေဖကလဲ သူ႔အိမ္ေရွ႔က ျဖတ္အေလွ်ာက္ အတင္းကို ေခၚၿပီး လင္းေျမြသားကို ျမည္းခိုင္းေတာ့တာပါပဲ ကိုခ်စ္ေဖက သူ႔ေစတနာကို သိေနေတာ့ အား
လဲနာတယ္ ခင္လဲခင္တယ္ ဆိုပါေတာ့ ေျမြသားကလဲ တခါမွ မစားဘူးေတာ့ ေၾကာက္လဲ
ေၾကာက္တာေပါ့ဗ်ာ လင္းေျမြသားက ၾကက္သားနဲ႔ မလဲနိုင္ဘူးလဲ ၾကားထားေတာ့ စားလဲ စားၾကည့္ခ်င္ေပါ့ဗ်ာ ဒါနဲ႔ေၾကာက္ေၾကာက္နဲ႔ စြပ္ျပဳတ္ေကာ အသုတ္ေကာ ဗိုက္ကားေအာင္
စားခဲ့တာေပါ့ဗ်ာ မစားခင္ကသာ ေၾကာက္ေနတာဗ် စားမိေတာ့ သူတို႔လယ္ထဲက ယူလာတုန္း
ကျမင္ခဲ့တဲ့ လင္းေျမြႀကီးကိုေတာင္ မ်က္ေစ့ထဲ မျမင္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ေျမြေတြ႔တိုင္း လင္းေျမြ
မ်ားလားဆိုတာမ်ိဳးကို ျဖစ္ကေရာဗ်ာ။

ဘႀကီးသာဒြန္းဇံကေတာ့ ၿပံဳးေနတာပဲဗ်ာ ၿမိဳ့ကေနစက္ကို အလုပ္လာလုပ္တဲ့ ေကာင္ေလးေလ
လင္းေျမြသားေကၽြးေနတာ သူလဲ စားတယ္ဗ် ဆိုၿပီး အိမ္လာတဲ့ ဧည့္သည္ေတြကိုေျပာျပေနၿပီး
ေက်နပ္ေနတာ။ ဘႀကီးရဲ့အိမ္က ဒါေၾကာင့္လဲ လူမျပတ္တာ ဧည့္သည္က အျမဲတမ္း ၀င္ထြက္
စားေသာက္ေနတာပါ။ ဘႀကီးတို႔ ဇနီးေမာင္နွံကလိုက္ဖက္ညီတယ္ အရီးေဒၚစိန္ခ်ံဳကလဲ အ
စားအေသာက္ အခ်က္အျပဳတ္ ဆို မညည္းညဴစတမ္းပါပဲ။ ဘႀကီးလိုပဲ ေကၽြးခ်င္ေမြးခ်င္သူပါ။

ဘႀကီးသာဒြန္းဇံငယ္ငယ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကာစ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေတာ့ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံက လူပ်ိဳေပါက္ အသက္ ၁၅၊ ၁၆ နွစ္ေလာက္ရွိၿပီဆိုပဲ။ လယ္သိမ္းၿပီးခ်ိန္ဆို သူေသေသခ်ာခ်ာေမြး
ထားတဲ့ ႏြားထီးေလးစီးၿပီး တရြာ၀င္တရြာထြက္ ႏြားနဲ႔ ေလွ်ာက္လည္ေနတာ မိုးက်မွပဲ လယ္ထဲ
၀င္ခါနီးမွ အိမ္ျပန္ကပ္ေတာ့တယ္ဆိုပဲဗ်ာ။ ေပ်ာ္စရာလဲ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတယ္ဆိုပဲ။ လူေတြ
က ဆင္းရဲေပမဲ့ လယ္လုပ္ငန္းနဲ႔ စားနိုင္ေသာက္နိုင္က်ေသးတယ္ေလ အစားအစာကလဲ ထ
မင္း စားခါနီး ဟင္းရံမရွိလို႔ ေခ်ာင္းထဲဆင္း ကမ္းေဘးမွာ စမ္းလိုက္တာနဲ႔ စားဖို႔ ပုဇြန္က ေလး
ငါးဆယ္ေကာင္ရလာတာ တခါတေလ ပုဇြန္ထုတ္ေတာင္ရေသး။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကေန ၁၉၈၄-၈၅ ၀န္းက်င္ထိ ေပါမ်ားေနေသးတာပါ။

ဘႀကီးက ရြာရိုးကိုးေပါက္ လယ္ျပီးခ်ိန္ေလွ်ာက္သြားေနတာဆိုေတာ့ ရြာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ကသူ႔သူငယ္ခ်င္းေတြက ရွိသကိုး ဒီေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ႀကီးရယ္ျဖစ္လာေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္သူပုန္
ထဲမွာေရာ ေကာ္သူးေလထဲမွာေကာ ရဲေဘာ္ျဖဴ အလံနီ ထဲမွာေကာ အစံုသူငယ္ခ်င္းေတြရွိတာ
ပါ။ အဲ့ဒီေခတ္တေခတ္လံုး ဘႀကီးသာဒြန္းဇံက ဘယ္ထဲမွာမွ မပါဘူးလား ဆိုေတာ့ မပါပါဘူး
တဲ့ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အစိုးရဖက္ကေကာ သူပုန္ဖက္ကေကာ လူေတြေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား
ကလဲ သူ႔ သူငယ္ခ်င္းေတြ မကင္းရာမကင္းေၾကာင္းေတြ ျဖစ္ေနလို႔တဲ့ သူကေတာ့ အဲ့ဒီတိုက္
ပြဲေတြကို မျဖစ္ေစခ်င္ဘူးတဲ့။

တိုက္ပြဲေတြရွိေနေတာ့ သူသြားခ်င္ရာ စားခ်င္ရာ ရွာခ်င္ရာ ရွာလို႔မရလို႔တဲ့။ ေနာက္ အားလံုး
ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္းေတြျဖစ္ေနလို႔ပါတဲ့။ လူမ်ိဳးျခားနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ တမ်ိဳးေပါ့ကြာတဲ့ သူေျပာျပတဲ့အ
တိုင္းဆို “တခါတုန္းက သူ႔ရြာနဲ႔ အနားက ရြာမွာ ကရင္ရိုးရာ နတ္စားပြဲရွိလို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြ လာေခၚတာနဲ႔ သူလဲ ဘာရယ္မဟုတ္ဘူး လိုက္သြားမိတယ္တဲ့ လာေခၚတဲ့သူငယ္ခ်င္းေတြက
ေကာ္သူးေလက သူငယ္ခ်င္းေတြ ေသာက္ေဖၚစားဖက္ေတြ အဲ့ဒီတုန္းက ဘႀကီးက အရက္
ကလဲေသာက္ေသးတယ္တယ္တဲ့ အဲ့ဒါ လမ္းမွာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြက ေစာင့္ၿပီးပစ္တာတဲ့ ကံ
ေကာင္းလို႔ မေသတယ္တဲ့ ေရကလဲ ေရက်ခ်ိန္ ေခ်ာင္းတဖက္ကမ္းက ေနပစ္တာတဲ့ သူတို႔လဲ လမ္းသြားရင္းနဲ႔ တိုးလို႔ပစ္တာ ဒီတုန္းက ကရင္နဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္နဲ႔က မတည့္ဘူးတဲ့ အဲ့ဒါ ပစ္လဲ
ပစ္ၾကေရာ။

အစိုးရတပ္မဟုတ္မွန္းလဲသိတာနဲ႔ သူက ထေအာ္တာပဲတဲ့ “ေဟ့ေကာင္ေတြ..ငါသာဒြန္းဇံပါ ငါ
ပါလာတယ္ မပစ္ၾကနဲ႔ မပစ္ၾကပါနဲ႔” ေအာ္တာနဲ႔ တိုက္ပြဲက ရပ္သြားတယ္တဲ့ ၿပီးေတာ့မွ သူတို႔
က “ေယာက္ဖ..မင္းဘယ္သြားမလို႔လဲ နတ္စားတဲ့ဆီလား” တဲ့ ဘႀကီးက အစားအေသာက္နဲ႔
ပတ္သက္ရင္ ေနေရာညပါ မေရွာင္သြားတာ ဘႀကီးအသံႀကီးကို မွတ္မိေနတာ ဒီတုန္းက သူ
က ကြန္ျမဴနစ္ေတြလား ရဲေဘာ္ျဖဴလား အလံနီလား မသိပါဘူးတဲ့ ညကလဲေမွာင္ေနေတာ့ သူ႔
သံႀကီးကိုေတာ့ အကုန္လံုးက မွတ္မိၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီပစ္ခံရခံနီးမွာ သူက လယ္စပ္က ျခံဳထဲမွာ
ခဏ အေလး၀င္သြားေနေတာ့ ဘႀကီးအသံက တိတ္ေနလို႔ ဘႀကီးပါလာမွန္းမသိလို႔ ပစ္တာပါ
တဲ့။ သူက ပစ္သံၾကားေတာ့မွ လွမ္းေအာ္ရတာ။

ဒါတင္ဘယ္ကမလဲ ဟိုဖက္ေန ေယာက္ဖ မင္းတို႔မွာ ေဆးလိပ္အပိုပါေသးလား ငါတို႔ေဆးလိပ္
ကုန္သြားလို႔ကြာဆိုလို႔ ေခ်ာင္းထဲဆင္း တဖက္ကမ္းကို ကူးၿပီးသြားေပးေသးတယ္ စကားေတြ
တေဖါင္ေဖါင္ေျပာေနေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ျပန္ကူးလာၿပီး နတ္စားတဲ့ဆီကို ဆက္သြားၾကတာ
ဆိုပဲဗ်။ အစိုးရတပ္ေတြလာလဲ ငါ့အိမ္မွာပဲ ခ်က္ျပဳတ္စား ဖဲရိုက္ၾက ေဘာ္လီေဘာပုတ္ၾကနဲ႔ ေနၾကတာပဲတဲ့။ ငါလဲ ၾကားထဲက ေျပလည္ရာေျပလည္ေၾကာင္းေျပာတာျပတာပါပဲကြာတဲ့ ။ ခ်က္ျပဳတ္ေကၽြးေမြးတာပါပဲတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔ ဘယ္လိုျဖစ္လို႔ ခ်ေနၾကလဲေတာ့လဲ ငါလဲမသိပါဘူး
တဲ့ အားလံုးကေတာ့ ငါ့သူငယ္ခ်င္း ေဆြနီးမ်ိဳးစပ္ေတာ္ၾကတဲ့သူေတြခ်ည္းပဲ အစိုးရတပ္က လာ
တဲ့ ရဲေဘာ္ေတြကလဲ ငါနဲ႔ရြယ္တူ သက္တူေတြ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ၾကေတာ့ ငါတို႔ ရြာသားေတြပဲ နာတာေပါ့ကြာ။ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ငါလဲ စိတ္မေကာင္းရုံေပါ့ကြာ ေအးေအးေဆးေဆးျဖစ္ေစ
ခ်င္ပါတယ္ တဲ့။

ခုျမစ္၀ကၽြန္းေပၚမွာ ပိတ္ဆို႔ေရး ျဖတ္ေလးျဖတ္ေတြလုပ္ၿပီးကတည္းက သူပုန္ရယ္ေတာ့ မရွိ
ေတာ့ဘူးေပါ့ကြာ ဒါေပမဲ့လဲ ငါတို႔အားလံုးက သူ႔ရြာ ငါ့ရြာရယ္မဟုတ္ဘူး ကရင္ရယ္ဗမာရယ္က
ရြာျခင္းကပ္ ေခ်ာင္းဖ်ားမွာ ကရင္ဆို ေခ်ာင္း၀မွာ ဗမာ ဒီလိုေနၾကတာေလ။ သူပုန္ရယ္သာမရွိ
တာ အခ်ိန္မေရြး ျပန္သူပုန္ျဖစ္နိုင္တဲ့ သူေတြခ်ည္းပဲကြ။ ကရင္ေတြမွာ ရိုးရာလိုျဖစ္ေနတဲ့ စ
ကားေတာင္ရွိေသးတယ္ “ဒို႔ကရင္က နားကပ္မ၀ယ္ဘူး ေသနတ္ပဲ၀ယ္မယ္” ေသနတ္တခ်ိဳ႔လဲ လက္က်န္ရွိေကာင္းရွိမယ္ကြ ဒီေတာ့ တကယ္ေအးသြားတာမဟုတ္ဘူး ျငိမ္သြားတာေလ အား
လံုး ညွိႏႈိင္းၿပီးလုပ္မွ တကယ္ေအးမွာေပါ့ကြာ ခုလဲ စစ္ပြဲသာမရွိတာ လူေတြက စီးပြားေရးၾကပ္
လာေတာ့ စစ္ပြဲေတြရွိတုန္းကထက္ေတာင္ ဆိုးပါေသးတယ္ကြာ ငါလဲ နိုင္ငံေရးေတြဘာေတြ
နားမလည္ပါဘူးကြာ တဲ့။

ဘႀကီးသာဒြန္းဇံေရာ အရီးေဒၚစိန္ခ်ံဳေကာ ခုေတာ့ မရွိေတာ့ပါ။ အက်ႌတခါမွမ၀တ္တဲ့ နွာေစး
ေခ်ာင္းဆိုးေတာင္မျဖစ္တဲ့ ဘႀကီးသာဒြန္းဇံ တခါပဲ ေနမေကာင္းျဖစ္ပါတယ္ တခါပဲေဆးရုံ
တက္ရပါတယ္ တခါပဲ ကြယ္လြန္ဆိုတာမ်ိဳးပါပဲ။ ခုေတာ့ ဘႀကီးရဲ့ သားသမီးေျမးျမစ္ေတြလဲ
လယ္လုပ္ငန္းနဲ႔ မစားေလာက္ၾကေတာ့ ေရၾကည္ရာ ျမက္နုရာကို ေျပာင္းေရြ႔ၾကနဲ႔ရြာမွာလဲ
သိပ္မက်န္ေတာ့ပါ။ ကိုယ့္ဇာတိရြာေလးမွာေတာ့ ေဆြမ်ိဳးသားျခင္း ညီအကို ေမာင္နွမေတြနဲ႔
တည့္တည့္မတည့္တည့္ မတည့္လဲခဏ အတူေနခ်င္ၾကမွာေပါ့ဗ်ာ ကိုယ္ခ်င္းလဲ စာနာပါတယ္
ကိုခ်စ္ေဖကိုယ္တိုင္လဲ ရြာျပန္ရတယ္ အိပ္မက္ခဏခဏ မက္မက္ေနတာကိုး ေနာ။